آفات و بیماری های ملکه زنبور عسل بخش چهارم

آفات و بیماری های ملکه زنبور عسل بخش چهارم

پستانداران

پستانداران گاهی آفت جدی برای کلنی های زنبورعسل می باشند .خسارت خرس ها ،

موش خانگی  ، موش صحرایی و سنجاب ها و راسوها از جمله این موارد است .

انسان نیز به عنوان یک پستاندار از طریق کاربرد حشره کش ها و روش های دیگر به کلنی

های زنبور عسل خسارت می زند .

پستانداران آفات متنوعی برای زنبورعسل محسوب می شوند و در بین آنها خرس در زمان پرورش ملکه زنبورعسل نیز خسارت می زند و گاهی خسارت آن در زمان پرورش ملکه در حدی است که باید محل زنبورستان پرورش ملکه تغییر داده شود .

خرس

خرس ها از خانواده اورسیده و از شناخته شده ترین آفات کلنی های زنبورعسل در بین

پستانداران می باشندکه در زمان پرورش ملکه نیز خسارت می زنند .

آفات و بیماری های ملکه زنبور عسل بخش چهارم

خرس سیاه ، خرس قهوه ای ، خرس تنبل یا خرس عسل ، خرس سیاه آسیایی و خرس آفتاب مالایایی از دیگرآفات زنبورعسل می باشند .

کنترل خرس

شکار خرس و تیراندازی به خرس از گذشته در مناطق مختلف انجام می شده است . ولی امروزه محیط زیست و طرفداران محیط زیست شکار خرس را ممنوع کرده اند . در امریکا در صورتی که مدارک قانع کننده از خسارت های خرس ارائه شود پروانه شکار به زنبوردار داده می شود .

استفاده از حصار الکتریکی در صورتی که اساسی باشد می تواند با وارد کردن شوک به خرس از حمله آن به زنبورستان جلوگیری کند . در این روش سه تا جهار رویف سیم خاردار متصل به منبع الکتریکی در اطراف زنبورستان کشیده می شود . این سیم ها با پایه هایی در زمین متصل می شود . گاهی یک تور سیمی در محلی دورتر از حصار روی زمین پهن می شود که تلاش خرس را برای حفر زمین خنثی می کند .

آفات و بیماری های ملکه زنبور عسل بخش سوم

آفات و بیماری های ملکه زنبور عسل بخش سوم 

پرندگان

پرندگان از زمان های دور ، شکارچی و آفت زنبورعسل بوده اند .

ارسطو چرخ ریسک را دشمن زنبورعسل معرفی کرده است و بعد از او نیز دانشمندان ، پرندگان دیگری مانند دارکوب ها را به ویژه در هوای سرد ، شکارچی زنبورعسل معرفی نموده اند.

از جمله این پرندگان می توان خانواده مروپیده (زنبورخوارها) ، پرنده زنبورخوارکوچک ،پرنده

زنبورخوار معمولی و زنبورخوار گلوخرمایی ( گونه آبی ) را نام برد .

آفات و بیماری های ملکه زنبور عسل بخش سوم

کنترل

با توجه به ویژگی های زیستی این گونه پرندگان و نقش آنها در اکوسیستم ، از بین بردن آنها

در سطح وسیع برای جلوگیری از خسارت به زنبورداری ها توصیه نمی شود و روش کنترل آنها

در مناطق گوناگون متفاوت است .

در بسیاری مناطق با استفاده از شلیک گلوله در زمان حمله ، آنها را می ترسانند و از منطقه دور می کنند .

گاهی شکار این پرندگان در سطح محدود نیز می تواند از شدت خسارت آنها بکاهد .

برای کنترل این پرندگان استفاده از وسایل مختلف تولید صدا برای دور کردن آنها اززنبورستان یا

نصب تورهایی به صورت دام در زنبورستان رایج است .

در زنبورستان های پرورش ملکه در مناطق شمال ایران از تورهای شکار پرندگان برای به دام

انداختن این پرندگان استفاده می شود .

به این ترتیب که این تورها را در زنبورستان نصب می کنند و زمانی که پرندگان برای شکار زنبورها روی زنبورستان شیرجه می روند ، داخل این تور ها به دام می افتند .

البته زنبور های عسل که به شدت از این پرندگان عصبانی هستند در این وضعیت به آنها حمله می کنند و شمار زیادی از زنبورها آنها را نیش می زنند و خودشان نیز از بین می روند .

برای جلوگیری از این حالت باید سریعا پرندگان به دام افتاده را از تور جدا و از دسترس زنبوران خارج کرد .

آفات و بیماری های ملکه زنبور عسل بخش دوم

آفات و بیماری های ملکه زنبور عسل بخش دوم

مورچه ها

مورچه ها رژیم غذایی همه چیز خواری دارند و از دانه گیاهان ، حشرات دیگر ، مایعات شیرین

و غیره تغذیه می کنند و لانه خود را در سطح و زیر زمین یا داخل چوب های خشک و تنه

درختان می سازند .این حشرات از شکارچیان زنبور عسل هستند و در نیمکره شمالی هر چه

به نواحی گرمسیر نزدیک می شویم گوناگونی و اهمیت خسارت آنها بیشتر می شود .

گونه های متفاوت مورچه ها در مناطق مختلف با وارد شدن به کندوهای زنبور عسل ، گرده گل

و عسل را همراه خود به لانه هایشان منتقل می کنند و گاهی با زنبوران کارگر درگیر شده و

یکدیگر را از بین می برند .

آفات و بیماری های ملکه زنبور عسل بخش دوم

در ایران نیز مورچه های ریز قهوه ای رنگ به داخل کندو ها راه یافته و از عسل تغذیه می کند .

کنترل

با توجه به اینکه کلنی های ضعیف در مقابل حمله این مورچه ها آسیب پذیر می باشند قوی

نگهداشتن کلنی ها و سازماندهی کلنی های جفت گیری قوی تر و پر جمعیت تر از خسارت

جدی آنها جلوگیری می کند .

محل قرار گرفتن کندو ها نیز نقشی مهم در میزان خسارت دارد، به طوری که قرار گرفتن نزدیک لانه مورچه ها یا روی لانه مورچه ها باعث دسترسی بیشتر آنها به کندو و خسارت بیشتر و حتی نابودی کندو می شود .بنابراین دقت در محل استقرار کندو ها می تواند از شدت خسارت آنها بکاهد .در برخی از مناطق آمریکا باری جلوگیری از خسارت مورچه ها به کندوهای جفت گیری آنها را با سیم به ستونی آویزان می کنند که از دسترس مورچه ها خارج شوند .

قرار دادن کندوها روی پایه های مخصوص و قرار گرفتن پایه ها در ظرف های آغشته به روغن سوخته یا حتی آب میتواند باعث جلوگیری از ورود مورچه ها به کندو شود .

آفات و بیماری های ملکه زنبور عسل

آفات و بیماری های ملکه زنبور عسل

کلنی زنبور عسل مورد حمله تعداد زیادی از حشرات ، کنه ها ، پستانداران ، پرندگان ، باکتری

ها ، قارچ ها و پروتوزوئوها قرار می گیرد و هر یک از آنها به نوعی به کلنی آسیب می رسانند .

آفات و پارازیت ها

حشرات

تعداد زیادی از حشرات به کلنی های زنبور عسل خسارت می زنند ، ولی بعضی از آنها به طور

اختصاصی به ملکه زنبور عسل حمله می کنند و یا در جریان پرورش ملکه خسارت جدی به

کلنی ها وارد می کنند که در این بخش فقط درباره این حشرات بحث می شود .

شپش زنبور عسل

این حشره که از راسته دوبالان است اشتباها شپش زنبور عسل نامیده می شود که به دلیل

سازش با شرایط محیطی خاص ، شبیه شپش ها شده است .

گونه های متفاوتی از این آفت از نقاط مختلف دنیا گزارش شده اند .

نظر به اینکه در خیلی مواقع این آفت روی بدن ملکه دیده می شود ، از این رو اهمیت خاص دارد و آفت ملکه شناخته شده است . وجود آنها از میزان تخم ریزی ملکه می کاهد .

به همین دلیل زنبورداران از وجود این آفت نگران می شوند . گاهی تعدادی ز این حشرات روی بدن ملکه دیده می شوند .

آفات و بیماری های ملکه زنبور عسل

از سال 1740 این حشره را به عنوان آفت زنبور عسل گزارش کرده اند ، ولی در حال حاضر خسارت آن در حدی نیست که آفت درجه یک کلنی های زنبور عسل به شمار آید .

این حشره از نظر شکل ظاهری شبیه به کنه واروآست . ولی اندازه آن کوچک تر است .

مهم ترین وجه تمایز آنها در تعداد پاهاست که شپش زنبور عسل دارای شش پا و کنه واروآ دارای هشت پاست .

کنترل

استفاده از دارو های دودزا که علیه کنه واروآ به کار می روند در ریزش حشره کامل این آفت و کنترل آن موثر است .

روش های تامین گرده و پروتئین بخش دوم

روش های تامین گرده و پروتئین بخش دوم

در تغذیه پروتئینی کلنی های زنبور عسل و کلنی های پرورش ملکه از دو نوع فرمول مکمل

گرده و جانشین گرده استفاده می شود .

در فرمول های مکمل گرده ، معمولا ترکیبی از مواد پروتئینی جایگزین گرده مانند کنجاله سویا،

شیرخشک کم چربی ، گلوتن گندم و مخمرنانوایی، همراه با گرده تهیه می شود و در اختیار

کلنی های زنبورعسل قرار می گیرد .

ولی در فرمول های جانشین گرده ، ترکیبی از جانشین های گرده بدون گرده طبیعی تهیه می

شود و به اختیار کلنی های زنبور عسل قرار می گیرد .

اساس فرمول های جانشین گرده که از گذشته مورد استفاده زنبورداران دنیا بوده فرمول

غذایی هیدک است که مخلوطی از چهار قسمت آرد سویا ، یک قسمت مخمر ، یک قسمت

شیر خشک کم چربی ، دو قسمت عسل و آب کافی است .

روش های تامین گرده و پروتئین بخش دوم

در مناطق گوناگون بر اساس مواد پروتئینی موجود، از فرمول های متفاوت جانشین و مکمل گرده باری تغذیه کلنی های زنبور عسل استفاده می کنند .

پودر کنجاله سویا از بهترین جانشین های پروتئینی در فرمول های غذایی کلنی های زنبور عسل است که در مناطق مختلف دنیا مورد استفاده قرار می گیرد .

در ایران نیز پس از بررسی هایی که هنوز هم در بعضی از مناطق ادامه دارد ، فرمول های جانشین و مکمل گرده متفاوت از جمله فرمول پیشنهادی جواهری و همکاران مورد استفاده زنبورداران است .فرمول ارائه شده ایشان مخلوطی از پودر کنجاله سویا و جانشین های پروتئینی دیگر است که در مناطق گوناگون کشور با استقبال زنبورداران رو به رو شده است .

بر اساس نتایج حاصل از تحقیق مذکور در طول سال ، 1400 گرم جانشین یا مکمل گرده ، در اختیار هر کلنی قرار می گیرد .

در شرایط آب و هوایی کرج در سه نوبت و به ترتیب 550 گرم در پاییز ، 350 گرم در اوایل اسفند و 500 گرم در اواخر اسفند ماه در اختیار کلنی هاقرار می گیرد .