به طور کلی تغذیه مصنوعی زنبور عسل به دو علت انجام می گیرد :
الف : تحریک تخم ریزی ملکه و جبران نمودن نیازهای غذایی کندو در بهار به منظور افزایش جمعیت کندو قبل از کوچ و همچنین قبل از شروع جریان شهد از طبیعت .
ب : تحریک مجدد تخم گذاری ملکه در صورت محدود شدن تخم ریزی یا قطع شدن آن در فصل پاییز بعد از برداشت آخرین محصول عسل و تکمیل نمودن ذخیره زمستانی کندو .
بنابراین با توجه به موارد فوق مشخص می شود که تغذیه مصنوعی کندو نیاز طبیعی کندو است
که همه زنبورداران کشورمان به موقع به آن مبادرت می ورزند .
مقدار متوسط شکر مصرفی یک کندو را در سال 10 کیلوگرم تخمین می زنند
که باید در فصل بهار و پاییز با توجه به آنچه گفته شد به کندو داده شود .
بنابراین نباید تصور کرد که چون زنبوردار به کندو آب و شکر می دهد عسلش تقلبی است .
« تقلبات در عسل مختص سودجویان است نه زنبورداران » .
استفاده از پنجره ملکه برای تولید عسل
در کلنی های قوی برای محبوس کردن ملکه در یک قسمت از کندو و جلوگیری از تخم ریزی آن در طبقه های فوقانی می توان از پنجره ملکه ( جدار ) استفاده نمود ،
و از طبقه های بالا منحصرا برای ذخیره عسل استفاده کرد ،
با آن که ادعا می شود پنجره ملکه جداکننده عسل و محصول را کاهش می دهد ،
اما استفاده از آن باعث صرفه جویی در وقت و تلاش در کار زنبورداری می شود .
شایان ذکر است که برخی از نژادهای زنبور عسل تمایلی برای عبور از آن نشان نمی دهند ،
اما ممکن است به مقداری وقت نیاز داشته باشند تا خود را با حضور پنجره تطبیق دهند .
پنجره ملکه را باید قبل از تولید شهد روی کندو قرار داد تا زنبوران بتوانند به عبور از آن خو بگیرند .
آماده کردن کندوها برای تولید عسل
معمولا در فصل بهار و همزمان با فرارسیدن فصل گل و شکوفه در شهر های مختلف کشورمان با توجه به شرایط اقلیمی ،
ملکه زنبور عسل پس از یک استراحت کوتاه زمستانی تخم گذاری خود را مجددا آغاز نموده و فعالیت سایر زنبوران نیز از سر گرفته می شود .
همزمان با شروع فعالیت کندو ، زنبورداران تغذیه بهاره خویش را شروع نموده و با دادن شربت آب و شکر به کندو از یک طرف
باعث تحریک تخم ریزی ملکه گشته و از طرف دیگر نیازهای غذایی زنبوران را برطرف می سازند .
چرا که در این شهد در طبیعت کمیاب است .
زنبوران عسل جهت سوخت و ساز و متابولیسم خود نیاز به تغذیه مصنوعی دارند و این تغذیه هیچ نقشی در تولید عسل
نمیتواند داشته باشد زیرا هر قدر به میزان جمعیت کندو افزوده شود
به همان نسبت هم مصرف غذایی آن بیشتر خواهد شد .
تغذیه کلنی ها معمولا تا اوایل تولید شهد در طبیعت ادامه داشته و
انجام این کار نه تناه باعث افزایش جمعیت کندو می شود
بلکه امکان تکثیر کلنی را هم برای زنبوردار مهیا می سازد .
بنابراین زنبورداری در کار تولید عسل موفق خواهد بود
که قبل از کوچ دادن کندوهایش حداکثر جمعیت را برای جمع آوری عسل داشته باشد و
انجام چنین کاری فقط و فقط با تغذیه به موقع کلنی ها قبل از کوچ تا تولید شهد در طبیعت امکان پذیر می باشد .
علت تغذیه مصنوعی زنبور با شربت آب و شکر چیست ؟
اکثر کسانی که شناخت کافی از عسل ندارند فکر می کنند که محلول آب و شکری که زنبورداران به زنبور می دهند
صرفا جهت تولید عسل است در صورتی که کاملا در اشتباهند .
باید توجه داشت که زنبور عسل مانند سایر جانداران نیاز به تغذیه مصنوعی دارد و این مسئله ای طبیعی است .
ادامه دارد ....
ویژگی های بعضی از عسل های طبیعی بخش دوم
4 – عسل گشنیز : عسل گشنیز دارای عطر تند و طعم های خاصی است .
از گل های سفید و صورتی چتردار جمع آوری می شود .
شکوفه های گشنیز رشد کرده در یک هکتار زمین حدود 500 کیلو گرم عسل می دهد .
5 – عسل اوکالیپتوس : عسل اوکالیپتوس دارای طعم نامطبوعی است و ارزش پزشکی زیادی دارد و برای درمان سل ریوی توصیه می شود .
6 – عسل یونجه : عسل یونجه از گل های بنفش رنگ یونجه به دست می آید .
عسل تازه استخراج شده بی رنگ یا کهربایی رنگ است .
عسل یونجه به سرعت کریستالی شده و توده سفید رنگی را مانند شیر غلیظ ایجاد می نماید .
این عسل ، عطر و طعم خوبی دارد .
حاوی 57 درصد گلوکز و 40 درصد فروکتوز می باشد .
7 – عسل مریم گلی : عسل مریم گلی به رنگ کهربایی روشن یا تیره زرین ، با بو و مزه ای دلپسند است .
هر هکتار تحت کشت مریم گلی حدود 600 کیلوگرم عسل می دهد .
8 – عسل اکلیل کوهی : عسل اکلیل کوهی عسلی است با کیفیتی عالی و مزه ای دلپسند ، به رنگ کهربایی روشن یا سفید با بوی خوش وانیل .
محتوی 37 درصد گلوکز و 40 درصد فروکتوز است .
از یک هکتار زمین گیاه خودرو 200 کیلوگرم و یک هکتار زمین تحت کشت اکلیل کوهی حدود 600 کیلوگرم عسل به دست می آید .
9 – عسل شبدر : عسل شبدر یکی از بهترین عسل ها است .
کاملا بی رنگ بوده و عطر خوبی دارد . در شکل بلوری به صورت یک توده جامد سفید درمی آید .عسل شبدر حاوی 35 درصد گلوکز و 40 درصد فروکتوز است . یک هکتار زمین تحت کشت شبدر سفید حدود 100 کیلوگرم عسل می دهد .
در میان گیاهان مختلف ، صدها گونه گیاه می توان یافت که از گل آنها نوش ( شهد ) ترشح می شود ،
اما تعدادی از آنها می توانند شهد به اندازه کافی ترشح کنند و این ماده خام را برای زنبوران عسل فراهم آورند .
مهم ترین گیاهان عسل زا در ایران عبارتند از :
1 – انواع یونجه ها : یونجه باغی ، یونجه معمولی .
2 – انواع شبدر ها : شبدر سفید ، قرمز ، شیرین .
3 – گیاهان وحشی : گل قاصد ، انواع کنگر ، تلخه ، آویشن ، کاکوتی ، گرز ، گون و ده ها گونه دیگر.
4 – سایر گیاهان : اسپرس ، پنبه ، آفتابگردان ، گندم سیاه ، گشنیز ، ریحان ، نعناع ، سماق ، تمشک ، توت فرنگی ،
مرکبات ، سیب ، آلبالو ، بادام ، آلو ، اقاقیا ، لیلکی ، انگور فرنگی ، انگور معمولی ، بید ، درخت جوالدوز ، مریم گلی ، سویا ،
سیاه دانه ، گشنیز ، کنار ، پیاز و جعفری .
ویژگی های بعضی از عسل های طبیعی
1 – عسل اقاقیای سفید : عسل اقاقیا یکی از بهترین انواع عسل است .
به هنگام مایع کاملا شفاف بوده به هنگام کریستالیزاسیون یا بلوری کردن (رس کردن ) رنگ آن به سفیدی برف می شود.
عسل اقاقیا شامل 36 درصد گلوکز و 40 درصد فروکتوز می باشد .
زنبورها از یک هکتار اقاقیای سفید 1700 کیلوگرم عسل تولید می کنند .
2 – عسل سیب : عسل سیب به رنگ زرد کم رنگ با عطری بی نظیر و شیرینی مطبوعی است .
دارای 32 درصد گلوکز و 42 درصد فروکتوز بوده و از شکوفه های سیب جمع آوری می شود .
یک هکتار شکوفه سیب حدود 40 کیلوگرم عسل می دهد .
3 – عسل زرشک : عسل زرشک به رنگ زرد طلایی با عطر مطبوع و طعم شیرین دلچسبی می باشد .
عسل زرشک باعث تصفیه خون می شود .
ادامه دارد ....
عسل به علت خواص بسیار زیاد و قیمت نسبتا بالایی که دارد همواره مورد توجه سودجویان بوده و با دست زدن به تقلب در آن
درآمد زیادی نصیب آنان می شود .
گاهی اوقات اجبارا یا عمدا عسل را از تغذیه مصنوعی زنبوران یا محلول آب و شکر و یا شیره انگور و توت تهیه می کنند
و آن را به جای عسل طبیعی می فروشند ،
این عسل دارای هیچ عطر و طعم مطبوعی نبوده و مسلما خواص عسل گل های مختلف را ندارد و
استاندارد آن را جزء عسل های طبیعی نمی داند .
در بعضی از کشور ها از جمله ایران گاهی عسل را به روش های مختلف با شکر و یا گلوکز مایع مخلوط می کنند
که این یک نوع تقلب در استحصال عسل محسوب می شود .
عین این کار قبلا در آمریکا نیز انجام می شده است
و دولت آمریکا به ناچار در سال 1926 در فصل مقررات راجع به دارو و غذا یک ماده تنبیهی برای آن قرار داد .
« بر اساس این ماده مخلوط کردن عسل با هر نوع ماده قندی دیگر برای فروشنده جرم محسوب می شود . »
عسلک
بعضی از حشرات راسته جوربالان مانند شته ها و شپشک ها ضمن تغذیه از نباتات مختلف ، کربوهیدرات (مواد قندی )
اضافی خود را روی سطح برگ های نباتات مورد تغذیه دفع می کنند .
در مواردی که در طبیعت شهد کمیاب باشد زنبور عسل بالاجبار مواد قندی مذکور و همچنین سایر ترشحات شیرین گیاهان
( به غیر از شهد گل ها ) را جمع آوری و پس از تبدیل به صورت عسل در داخل سلول های قاب ذخیره می نماید این نوع عسل
که عسلک نامیده می شود از نظر عطر ، رنگ و مواد متشکله ، از کیفیت کمتری نسبت به عسل معمولی برخوردار است .
عسلک در مقایسه با عسل تیره تر و لوولوز و دکستروز کمتری دارد .
قندهای مرکب ، مواد معدنی ، نیتروژن و مواد اسیدی عسلک بیشتر از عسل می باشد.